.jpg)
Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất trong cơ thể con người. Nó đóng vai trò không thể thiếu trong việc hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn, đào thải độc tố và tích trữ năng lượng. Khi gan bị tổn thương, phẫu thuật ghép gan sẽ là phương án cuối cùng nếu không còn liệu pháp điều trị y tế hữu ích nào nữa.
Anh Nguyễn Tiến Hoàn, 40 tuổi, ở Hà Nội đang bị suy gan cấp rơi vào trạng thái tiền hôn mê gan, xuất huyết não, đa phủ tạng, viêm phổi đã được các bác sỹ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 ghép gan cấp cứu thành công từ người cho sống.
Khi gan bị tổn thương, phẫu thuật ghép gan sẽ là phương án cuối cùng
Các trường hợp chỉ định ghép gan
Các chỉ định ghép gan thường gặp ở người lớn như là:
-
Xơ gan giai đoạn cuối (mất bù) đã có biến chứng (nguyên nhân do xơ gan rượu, hoặc viêm gan B mạn)
-
Suy gan cấp (Ngộ độc thuốc Paracetamol, đợt cấp viêm gan virus mạn...)
-
Ung thư gan (HCC). Chỉ định với tiêu chuẩn Milan (1 u đơn độc ≤ 5 cm hoặc có đến 3 u ≤ 3 cm). Chỉ định với tiêu chuẩn UCSF (1 u đơn độc ≤ 5 cm hoặc ≤ 3 u, u lớn nhất ≤ 4.5 cm tống kích thước u ≤ 8 cm). Tiêu chuẩn sinh học (thường áp dụng ở Nhật Bản, Hàn quốc): AFP và PIVKA II <200
Các trường hợp chống chỉ định ghép gan thường gặp: Suy gan cấp nặng – hôn mê gan có phù não không hồi phục. Ung thư gan quá lớn, vượt quá tiêu chuẩn nêu trên; hoặc đã có di căn xa (xương, phổi...).
Quy trình ghép gan
Nếu người bệnh thể trạng yếu, bác sĩ có thể yêu cầu nhập viện để theo dõi. Người bệnh sẽ được thăm khám và làm các xét nghiệm cần thiết, xem xét các yếu tố:
-
Tình trạng sức khoẻ và các loại thuốc đang uống
-
Thói quen sinh hoạt (ví dụ: Uống rượu, dùng chất kích thích hoặc hút thuốc)
-
Các thành viên trong gia đình và hệ thống hỗ trợ
Không phải bất kỳ người bệnh nào đến trung tâm ghép gan cũng đều có thể tiến hành ghép. Người bệnh sẽ được đánh giá một số điều kiện ghép gan nhất định:
-
Có bệnh gan nặng mà chữa bằng những phương pháp khác không hiệu quả
-
Không mắc các bệnh tim hoặc phổi nghiêm trọng. Nếu mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính cần phải được theo dõi và chú ý
-
Sàng lọc không có ung thư nào khác (ngoài ung thư gan)
-
Không uống rượu hoặc sử dụng chất kích thích
-
Sẵn sàng với việc uống thuốc suốt đời sau khi phẫu thuật
Nếu người bệnh đáp ứng được đủ các điều kiện trên thì sẽ được chỉ định ghép gan. Phần lớn người ghép gan đang nhận gan hiến từ người thân, bạn bè. Ví dụ, bố mẹ có thể cho một phần gan của mình để ghép cho con, hoặc con cái trưởng thành hiến gan cho bố mẹ, anh chị em...Đối với người hiến sống cũng cần được đánh giá:
-
Phù hợp về nhóm máu (ABO, Rh) với bệnh nhân
-
Không mắc viêm gan B, HIV, các bệnh lý ung thư
-
Chụp CT Scan: ước tính thể tích gan và các phần gan phải, trái. (Phần gan để lại sau hiến cần đạt >= 40% gan nguyên thủy). Không có bất thường quan trọng về cấu trúc giải phẫu động mạch gan, tĩnh mạch cửa, tĩnh mạch gan..
-
Chụp cộng hưởng từ: ước lượng độ nhiễm mỡ gan (<10-15%), dựng hình cây đường mật...
Sau khi phẫu thuật, người cho và người nhận gan đều phải được theo dõi sức khỏe trước khi về nhà. Đối với người hiến, thông thường thời gian theo dõi là khoảng 10 ngày sau phẫu thuật. Đối với người nhận, thời gian theo dõi trung bình là 30 ngày. Bác sĩ sẽ làm xét nghiệm định kỳ để chắc chắn rằng gan mới hoạt động tốt.Người được ghép gan sẽ phải uống thuốc chống thải ghép suốt đời, giúp cơ thể chấp nhận lá gan mới. Thông thường, hệ thống miễn dịch giúp con người khỏe mạnh bằng việc tấn công các vật thể xâm nhập từ ngoài vào, vì vậy hệ miễn dịch có xu hướng đào thải vật ghép. Do đó, để tránh xảy ra việc đào thải lá gan mới, cần ức chế khả năng miễn dịch.
Ca phẫu thuật kéo dài 14 tiếng đồng hồ
Suốt 14 tiếng đồng hồ, các bác sỹ Bệnh viện TW Quân đội 108 đã tiến hành ghép gan cấp cứu thành công từ người cho sống đối với bệnh nhân Nguyễn Tiến Hoàn.
Theo lời kể của gia đình, anh Hoàn có tiền sử viêm gan B nhưng uống thuốc điều trị không đều. Sau khi đi công tác về, anh Hoàn cảm thấy mệt mỏi trong người. Gia đình đã đưa anh vào Bệnh viện Nhiệt đới TW để điều trị. Tại đây, các bác sỹ đã tích cực điều trị cho anh, nhưng tình trạng bệnh của anh ngày càng nặng. Anh được chẩn đoán suy gan cấp trên nền viêm gan mãn tính, nhiễm khuẩn. Anh Hoàn được chỉ định ghép gan.
Sau đó, anh Hoàn được chuyển sang Bệnh viện TW Quân đội 108 để tiến hành ghép gan. Đây là ca ghép gan đặc biệt. Mọi công đoạn chuẩn bị tiến hành ghép đều phải nhanh chóng để giành giật sự sống cho người bệnh.
Các bác sĩ đang phẫu thuật cho anh Nguyễn Tiến Hoàn
TS Lê Văn Thành – Chủ nhiệm khoa Phẫu thuật Gan – Mật – Tụy, Bệnh viện TW Quân đội 108 cho biết tất cả các khoa trong Bệnh viện đã phối hợp rất nhịp nhàng trong quá trình trước, trong và sau khi ghép gan cho anh Hoàn.
“Đây là ca ghép rất đặc biệt do trước đó các ca ghép gan của Bệnh viện thực hiện đều được chuẩn bị theo kế hoạch, còn đây là ca ghép gan cấp cứu đầu tiên thực hiện lại là ghép từ người cho sống”- TS Lê Văn Thành cho biết.
Cũng theo TS Thành, đối với trường hợp bệnh nhân Hoàn bị suy gan cấp có hội chứng não gan, viêm phổi, có tình trạng xuất huyết dưới da rất nặng, rối loạn đông máu, rối loạn chảy máu. Với diễn biến bệnh như vậy nếu không ghép gan, người bệnh sẽ chỉ sống trong vòng 1 -2 ngày. Do vậy chúng tôi đã tiến hành phối hợp, tổ chức chuẩn bị, lên phương án và hội chẩn cấp cứu và tiến hành ghép cấp cứu xuyên đêm, chạy đua từng giờ để cứu sống Bệnh nhân.
Trong quá trình ghép gan, có sự chỉ đạo tổ chức của Ban Giám đốc Bệnh viện, phối hết sức nhịp nhàng của các kíp gây mê hồi sức, phẫu thuật viên và điều trị hồi sức sau mổ.
Bệnh nhân đã tỉnh lại 2 ngày sau ghép. Hiện nay sức khoẻ của bệnh đang hồi phục tốt và đã được ra viện.
“Khi tỉnh lại sau ca ghép gan, tôi thấy hạnh phúc. Tôi cảm giác như mình vừa có một giấc ngủ dài. Cha mẹ sinh ra tôi nhưng người hiến tạng, các bác sỹ mới là người hồi sinh, cho tôi một cuộc sống mới. Tôi thấy thương cha mẹ mình hơn. Tôi biết ơn các bác sỹ đã cứu sống tôi “- anh Hoàn chia sẻ.
TS Thành cũng cho biết thêm, những bệnh nhân viêm gan B phải uống thuốc đều đặn theo lời dặn của bác sỹ, tránh bỏ thuốc hoặc uống không thường xuyên để hạn chế tình trạng bùng phát của viêm gan B lên thành đợt cấp.
"Khi bị suy gan cấp khả năng tử vong của bệnh nhân rất cao lên tới 80 % các trường hợp nếu không được ghép gan. Ghép gan là biện pháp điều trị hiệu quả nhất cho các trường hợp suy gan cấp trên nền gan mạn tính.”
Hiện nay, nhu cầu ghép gan ở Việt Nam rất lớn và đang gia tăng nhanh chóng, ước tính có khoảng 1.500 người đang chờ ghép gan. Ghép gan là một phẫu thuật mà bác sĩ thay thế gan bệnh bằng gan lành khỏe mạnh, từ người cho sống hoặc từ nguồn hiến chết não. Trong hầu hết chỉ định, ghép gan là phương cách duy nhất đem lại sự sống cũng như kéo dài thời gian sống thêm hiệu quả nhất cho bệnh nhân mắc các bệnh gan. Hy vọng với những thông tin trên đây, bạn có thể có cho mình những kiến thức và kinh nghiệm cần thiết về phương pháp ghép gan.
XEM THÊM:
.jpg)
.png)
.png)
