Matcha có thể góp phần gây rụng tóc?

   Matcha đã trở thành biểu tượng của lối sống khỏe, nhẹ nhàng và “xanh” trong những năm gần đây. Từ ly matcha latte buổi sáng đến những món tráng miệng mang sắc xanh tươi mát, nhiều người xem matcha như một phần không thể thiếu trong thói quen lành mạnh. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích nó mang lại, matcha lại có một góc khuất ít ai ngờ tới: Matcha có thể là nguyên nhân gây rụng tóc.

MATCHA: THÀNH PHẦN, LỢI ÍCH VÀ “MẶT KHUẤT” ÍT AI NGỜ

   Matcha là bột trà xanh được xay mịn từ lá trà được che nắng trước khi thu hoạch – một kỹ thuật làm tăng hàm lượng chlorophyll, amino acid và polyphenol. Khác với trà pha nước thông thường, người uống matcha tiêu thụ luôn toàn bộ lá trà ở dạng bột, vì vậy lượng hoạt chất sinh học, bao gồm catechin (đặc biệt là EGCG), L-theanine và caffeine đều cao hơn đáng kể.

   Nhiều nghiên cứu quốc tế ghi nhận lợi ích của matcha: hỗ trợ chống oxy hóa, cải thiện sự tập trung và tỉnh táo, điều hòa đường huyết nhẹ, cũng như mang lại cảm giác thư thái nhờ L-theanine. Nói cách khác, matcha thực sự có giá trị sức khỏe, và lý do nó được xem như “thức uống wellness” là hoàn toàn có cơ sở.

   Tuy nhiên, bất kỳ thực phẩm nào cũng có hạn chế. Với matcha, điều này đến từ tannin/polyphenol và caffeine — hai thành phần có thể tác động đến quá trình hấp thu dinh dưỡng và hệ nội tiết. Điều này không đồng nghĩa matcha gây hại, mà là cần hiểu cơ chế để sử dụng hợp lý. Đây chính là “mặt khuất” mà nhiều người chưa để ý tới.

TẠI SAO MATCHA CÓ THỂ GÓP PHẦN ĐẾN RỤNG TÓC?

   Để hiểu matcha có thể liên quan thế nào đến rụng tóc, trước tiên cần hiểu tóc vận hành theo chu kỳ. Mỗi sợi tóc đều trải qua giai đoạn mọc (anagen), nghỉ (telogen) và rụng.

   Bất kỳ yếu tố nào làm rút ngắn giai đoạn mọc đều có thể khiến tóc rụng nhiều hơn. Và hai yếu tố trong matcha: tannin và caffeine đều có khả năng ảnh hưởng gián tiếp đến chu kỳ này.

Tannin: ảnh hưởng đến hấp thu sắt – yếu tố cốt lõi của chu kỳ mọc tóc

   Tannin trong matcha là nhóm polyphenol có khả năng liên kết mạnh với sắt không heme (loại sắt có trong thực vật). Khi uống matcha rất gần bữa ăn, đặc biệt bữa có rau xanh, đậu, ngũ cốc, lượng sắt hấp thu có thể giảm đáng kể. Điều này đã được nhiều chuyên gia dinh dưỡng ghi nhận trong các phân tích đăng tải trên các tạp chí sức khỏe quốc tế.

   Sắt không chỉ quan trọng đối với máu mà còn là “nhiên liệu” cho nang tóc. Tóc chỉ mọc khỏe trong giai đoạn anagen nếu cơ thể đủ sắt. Khi dự trữ sắt (ferritin) giảm, nang tóc bước vào giai đoạn nghỉ sớm hơn, dẫn đến rụng tóc lan tỏa — tình trạng rất thường gặp ở phụ nữ, đặc biệt là người ăn chay, người có kinh nguyệt nhiều hoặc người thường xuyên uống trà/ matcha gần bữa ăn.

   Điều quan trọng là: matcha không gây thiếu sắt một mình, mà chỉ trở thành yếu tố góp phần khi chế độ ăn vốn đã ít sắt hoặc nhu cầu sắt tăng cao. Nói cách đơn giản, tannin là “kẻ ngáng đường” quá trình hấp thu sắt, đặc biệt khi ta uống sai thời điểm.

Caffeine: kích thích thần kinh – ảnh hưởng gián tiếp đến chu kỳ tóc

   Một muỗng nhỏ matcha 1 – 2g có thể chứa 60 – 80 mg caffeine — tương đương một ly cà phê nhỏ. Vì người uống thường tiêu thụ cả bột trà, lượng caffeine đưa vào cơ thể  cao hơn so với trà xanh pha loãng.

Khi sử dụng caffeine ở liều cao hoặc khi cơ thể nhạy cảm, caffeine có thể:

• Tăng mức cortisol (hormone căng thẳng),
• Gây bồn chồn, khó ngủ,
• Tăng gánh nặng lên hệ thần kinh.

   Khi cortisol tăng kéo dài, chu kỳ tóc bị tác động. Nang tóc có xu hướng chuyển sớm sang giai đoạn telogen (nghỉ), khiến tóc rụng nhiều hơn sau một thời gian. Đây là cơ chế được nhiều chuyên gia da liễu thừa nhận khi đánh giá tác động của stress và kích thích thần kinh đến tóc.

   Matcha không trực tiếp “tấn công” nang tóc, nhưng caffeine trong matcha có thể làm tăng nguy cơ rối loạn chu kỳ tóc ở người vốn đã căng thẳng, ngủ kém hoặc có rối loạn nội tiết.

Khi nào matcha trở thành yếu tố rủi ro của tình trạng rụng tóc?

   Tác động tiêu cực của matcha chỉ xuất hiện rõ rệt khi kết hợp với những yếu tố vốn đã khiến cơ thể “yếu thế” hơn, như:

• Chế độ ăn ít sắt hoặc nhu cầu sắt cao,
• Uống matcha ngay sát bữa ăn,
• Uống nhiều ly mỗi ngày,
• Stress kéo dài, ngủ kém,
• Dùng matcha thay nước lọc cả ngày.

   Có thể nói, matcha không phải “thủ phạm chính”, nhưng có thể trở thành một mắt xích trong chuỗi nguyên nhân, khiến mái tóc yếu dần ở nhóm người nhạy cảm hoặc có nền dinh dưỡng chưa cân bằng.

Chế độ ăn ít sắt là một nguyên nhân dẫn đến rụng tóc khi dùng matcha.

LÀM SAO ĐỂ UỐNG MATCHA MÀ VẪN GIỮ ĐƯỢC MÁI TÓC KHỎE?

Chọn thời điểm uống hợp lý

Thời điểm uống là yếu tố quan trọng nhất để tránh giảm hấp thu sắt. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị:

• Uống matcha cách bữa ăn 1–2 tiếng,
• Tránh uống khi ăn các thực phẩm giàu sắt
• Uống vào giữa buổi sáng hoặc đầu giờ chiều là phù hợp nhất.

   Việc chọn thời điểm, tưởng đơn giản, lại là chìa khóa giúp bạn vừa tận hưởng matcha, vừa bảo vệ sức khỏe tóc.

Điều chỉnh lượng uống và kết hợp dinh dưỡng

   Phần lớn chuyên gia đồng thuận mức 1–2 ly mỗi ngày là an toàn. Uống nhiều hơn không mang lại thêm lợi ích và thậm chí làm tăng nguy cơ mất ngủ, lo âu hay rối loạn hấp thu khoáng chất.

   Một số lưu ý:

• Kết hợp vitamin C (cam, quýt, dâu, ớt chuông) khi ăn thực phẩm giàu sắt để tăng hấp thu.
• Nếu ăn chay hoặc ít thịt đỏ, hãy bổ sung thêm nguồn sắt dễ hấp thu khác.

   Với người nhạy cảm với caffeine, hãy uống matcha vào buổi sáng để tránh ảnh hưởng giấc ngủ.

Khi nào nên kiểm tra sức khỏe?

   Nếu bạn:

• Rụng tóc nhiều kéo dài
• Thường xuyên mệt mỏi, chóng mặt
• Thấy tóc thưa nhanh

   Matcha là một thức uống tuyệt vời, giàu giá trị dinh dưỡng và có thể đồng hành lâu dài nếu ta hiểu đúng cách sử dụng. Khi được đặt vào đúng vị trí trong lối sống, matcha vẫn là người bạn tốt cho sức khỏe mỗi ngày.