Ống hít “quốc dân” của Thái Lan: Thu hồi 200.000 sản phẩm nhiễm khuẩn

   Ống hít thảo dược Hong Thai – “ya-dom” trứ danh của Thái Lan – từng được xem là “biểu tượng mùi hương” quốc dân, xuất hiện trong túi xách của cả tài xế taxi lẫn idol K-pop, diễn viên Hollywood. Từ món quà lưu niệm, nó trở thành “cơn sốt” toàn cầu nhờ cảm giác thông mũi, tỉnh táo tức thì.

   Thế nhưng, chính sản phẩm nổi tiếng ấy nay bị Thai FDA thu hồi hơn 200.000 lọ vì nhiễm khuẩn và nấm mốc, làm dấy lên câu hỏi: liệu thứ giúp ta “dễ thở” bấy lâu có thật sự an toàn cho phổi?

Từ “mùi hương quốc dân” đến lệnh thu hồi khẩn cấp

   Giữa tháng 10/2025, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Thái Lan (Thai FDA) bất ngờ thông báo thu hồi toàn bộ lô ống hít thảo dược Hong Thai Formula 2 – lô số 000332, sản xuất ngày 9/12/2024, hạn dùng đến 8/12/2027 – sau khi phát hiện vi sinh vật vượt ngưỡng an toàn, gồm bào tử nấm mốc và vi khuẩn Clostridium spp.

   Đây là dòng ống hít thảo dược được người dân Thái Lan yêu thích suốt hàng chục năm qua, đồng thời là món quà du lịch phổ biến mà khách quốc tế, trong đó có nhiều người Việt, thường mua về.

   Với hương bạc hà – long não đặc trưng, Hong Thai được ca ngợi là “thần dược” giúp thông mũi, giảm chóng mặt, giảm say xe. Thậm chí, nhiều thần tượng K-pop, diễn viên Hollywood như Lisa (Blackpink) hay Chris Hemsworth từng xuất hiện với sản phẩm này, khiến nó trở thành hiện tượng toàn cầu.

   Vì vậy, thông tin thu hồi 200.000 sản phẩm không chỉ khiến người tiêu dùng Thái Lan hoang mang mà còn lan nhanh đến cộng đồng yêu thích sản phẩm “ya-dom” trên khắp thế giới. Thai FDA khuyến cáo rõ: sản phẩm nhiễm khuẩn có thể gây kích ứng đường hô hấp, ho, thở khò khè hoặc viêm phổi, đặc biệt ở người già, trẻ nhỏ và người có bệnh phổi mạn tính.

Tại sao chúng ta cần cẩn thận với các sản phẩm ống hít tinh dầu?

Đường thở – môi trường nhạy cảm

   Ở góc độ khoa học, nguy cơ của sản phẩm dạng hít nằm ở con đường tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc mũi và khí quản – nơi cực kỳ nhạy cảm với vi sinh vật.

   Bào tử nấm, nấm mốc hay vi khuẩn như Clostridium có thể tồn tại trong không khí và phát triển nhanh trong môi trường ẩm. Khi người dùng hít phải, các hạt siêu nhỏ này có thể xâm nhập sâu vào phổi, gây viêm hoặc nhiễm trùng nếu hệ miễn dịch suy yếu.

   Theo CDC (Mỹ) và NIOSH (viện nghiên cứu an toàn lao động), phơi nhiễm bào tử mốc là nguyên nhân phổ biến gây kích ứng đường hô hấp, khởi phát cơn hen hoặc viêm phổi dị ứng. Ở người khỏe mạnh, chúng có thể chỉ gây hắt hơi, sổ mũi, nhưng với người mắc hen hoặc COPD, hậu quả nặng nề hơn nhiều.

   Trường hợp sản phẩm Hong Thai Formula 2 càng đáng lo, bởi Clostridium là vi khuẩn sinh bào tử kỵ khí – loại thường chỉ có trong đất hoặc môi trường yếm khí. Việc chúng xuất hiện trong sản phẩm dạng hít chứng tỏ quy trình sản xuất đã bị nhiễm bẩn nghiêm trọng.

Ống hít tinh dầu không có nghĩa lúc nào cũng an toàn

   Ống hít tinh dầu vốn được xem là “tự nhiên” và “lành tính”, nhưng chính các thành phần tạo nên mùi hương mát lạnh – như menthol (bạc hà), camphor (long não) – lại tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu dùng sai cách.

• Menthol chỉ tạo cảm giác thông mũi chứ không thực sự mở rộng đường thở. Một số nghiên cứu cho thấy nó có thể khiến người bệnh chủ quan với triệu chứng khó thở thật, đặc biệt ở người mắc hen hoặc viêm mũi dị ứng.
• Camphor (long não) nếu hít đậm đặc hoặc vô tình nuốt phải có thể gây co giật, rối loạn nhịp tim và ngộ độc thần kinh, đặc biệt nguy hiểm với trẻ nhỏ.
• Tinh dầu bạch đàn tuy có đặc tính kháng khuẩn nhẹ nhưng khi hít quá mức có thể gây kích ứng, ho hoặc co thắt phế quản.

   Nói cách khác, ngay cả khi không nhiễm khuẩn, việc lạm dụng ống hít thảo dược – hít liên tục để giữ “đầu óc tỉnh táo” – cũng không có lợi cho sức khỏe đường hô hấp.

Thị trường thiếu kiểm soát

   Vụ Hong Thai Formula 2 chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Trong đợt kiểm tra gần đây (giai đoạn 2024–2025), Thai FDA đã lấy mẫu 54 loại ống hít thảo dược và phát hiện tới 39 loại không đạt chuẩn vi sinh. Cơ quan này cũng triệt phá bốn cơ sở sản xuất không phép, thu giữ hơn 2,3 triệu sản phẩm bị nghi nhiễm bẩn hoặc làm giả, trị giá khoảng 120 triệu baht.

   Lý do rất dễ hiểu: ống hít “ya-dom” được xem như sản phẩm truyền thống, nên nhiều cơ sở nhỏ lẻ sản xuất thủ công, không tuân thủ quy trình tiệt trùng nghiêm ngặt như dược phẩm. Trong khi đó, nhu cầu tăng mạnh – đặc biệt nhờ làn sóng quảng bá từ người nổi tiếng – khiến thị trường bùng nổ nhưng thiếu kiểm soát.

   Sau sự cố, Thai FDA yêu cầu các nền tảng thương mại điện tử như Shopee và Lazada gỡ bỏ sản phẩm bị ảnh hưởng, đồng thời yêu cầu nhà sản xuất nâng cấp toàn bộ quy trình khử khuẩn, lắp đặt thiết bị tiệt trùng UV và xét nghiệm vi sinh định kỳ.

Người tiêu dùng nên làm gì để bảo vệ “hơi thở” của mình?

   Nếu bạn đang sử dụng ống hít Hong Thai, hãy kiểm tra số lô trên bao bì. Nếu trùng với 000332 (sản xuất 9/12/2024, hạn 8/12/2027), cần ngừng sử dụng ngay.

Chọn đúng cách – dùng đúng mức:

• Chỉ nên dùng ống hít như giải pháp tạm thời khi nghẹt mũi nhẹ, không thay thế thuốc điều trị.
• Không nên hít liên tục hoặc để quá gần lỗ mũi – chỉ cần đưa nhẹ gần mũi, hít một hơi ngắn.
• Người bị hen, viêm xoang mạn hoặc viêm mũi dị ứng nên tránh sản phẩm chứa menthol, long não.

Giải pháp thay thế an toàn hơn:

• Với nghẹt mũi thông thường, dung dịch muối sinh lý hoặc xịt nước biển là lựa chọn an toàn, được khuyến nghị bởi các hiệp hội y khoa.
• Duy trì môi trường sống sạch, ẩm vừa đủ, hạn chế bụi mốc để giảm nhu cầu phụ thuộc vào sản phẩm “tạo cảm giác dễ thở”.

Cảnh giác với hàng trôi nổi:

   Hãy mua hàng có nguồn gốc rõ ràng, của các thương hiệu uy tín, đã được phân phối chính ngạch rộng rãi trên toàn quốc, tránh hàng xách tay không nguồn gốc – nhất là khi mua online.

    Sự việc Hong Thai Formula 2 cho thấy người tiêu dùng cần thận trọng khi mua hoặc sử dụng các sản phẩm cho sức khỏe, đặc biệt là các loại lọ hít hoặc thuốc thảo dược không rõ nguồn gốc, để tránh nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe.