Thời tiết ẩm ương khiến đột quỵ và bệnh hô hấp tăng mạnh tại Hà Nội

   Những ngày giao mùa ở Hà Nội luôn mang tính thất thường: sáng lạnh, trưa ấm, tối thì nhiệt độ xuống rất nhanh. Với nhiều người, sự thay đổi đó chỉ gây chút khó chịu. Nhưng tại các bệnh viện tuyến cuối, kiểu thời tiết ấy đang tạo ra một đợt bệnh nhân tăng mạnh bất thường. Đột quỵ, bệnh hô hấp, bệnh tim mạch – tất cả cùng xuất hiện dày hơn, nhanh hơn và nặng hơn những tuần trước.

Bệnh viện ở Hà Nội đông nghịt trong thời tiết thất thường

   Trái với vẻ yên bình của tiết trời tháng 11, bên trong Bệnh viện Hữu Nghị, không khí luôn căng thẳng từ sáng đến tối. Chỉ trong hai tuần gần đây, khoa Cấp cứu tiếp nhận trung bình 30–40 ca mỗi ngày, khiến hành lang và khu xử trí luôn kín người. Khi quan sát kỹ lượng bệnh nhân đổ về, có thể thấy 3 nhóm bệnh nổi bật nhất:

Nhóm bệnh đột quỵ – Tăng nhanh nhất và nguy hiểm nhất

   Một trong những thay đổi đáng lo ngại nhất là số ca đột quỵ tăng rõ rệt. Nếu trước đây, mỗi ngày chỉ lác đác vài ca, thì nay có ngày các bác sĩ phải đối mặt đến 5 ca đột quỵ liên tiếp. Đáng nói, đa số bệnh nhân đều đến muộn, bỏ lỡ thời gian vàng.

   Một ca đột quỵ đáng chú ý được Bệnh viện Hữu Nghị ghi nhận gần đây là bệnh nhân nam 72 tuổi. Tối hôm trước ông đi ngủ lúc 20h hoàn toàn bình thường, nhưng đến 6h sáng, gia đình phát hiện ông khó gọi, nói ú ớ và mặt lệch nhẹ. Khi được đưa đến viện, bệnh nhân đã quá thời gian vàng để can thiệp tái thông mạch.

   Theo các bác sĩ trực tiếp tiếp nhận, kiểu thời tiết Hà Nội hạ nhiệt mạnh về đêm trong những ngày giao mùa rất dễ làm huyết áp dao động, đặc biệt nguy hiểm ở người cao tuổi - đúng như trường hợp của bệnh nhân này.

Nhóm bệnh hô hấp – Tình trạng nặng lên do độ ẩm cao

   Song song với đột quỵ, các ca hô hấp cũng tăng mạnh và nặng hơn. Những người có bệnh nền như COPD, hen phế quản hoặc viêm phế quản mạn tính đặc biệt dễ bị ảnh hưởng. Nhiều bệnh nhân nhập viện trong tình trạng:

• Khó thở tăng nhanh,
• Oxy máu thấp,
• Đờm đục hoặc sốt kéo dài.

   Thời tiết ẩm thấp khiến virus và vi khuẩn sinh sôi nhanh, đồng thời khiến đường thở bị kích ứng, dẫn đến các đợt cấp nguy hiểm. Một số trường hợp chuyển nặng chỉ trong vài giờ - ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng hồi phục.

Nhóm bệnh Cúm A – Tăng bất thường so với các năm

   Từ đầu tháng 9 đến nay, bệnh viện đã ghi nhận hơn 100 ca Cúm A, chủ yếu ở người cao tuổi và người có bệnh nền. Khác với những năm trước, năm nay các ca cúm thường nặng hơn, dễ gây biến chứng phổi hoặc tim ở người sức đề kháng kém. Lượng bệnh nhân này góp phần khiến khu khám bệnh thường xuyên rơi vào tình trạng “quá tải”.

   Bao quát ba nhóm bệnh trên cho thấy một thực tế chung: thời tiết giao mùa không chỉ tạo điều kiện cho virus phát triển mà còn tác động mạnh lên hệ tim mạch và hô hấp, nhất là ở người cao tuổi. Các bác sĩ thừa nhận đây đang là giai đoạn áp lực lớn đối với toàn bộ bệnh viện.

Vì sao thời tiết “ẩm ương” lại khiến bệnh nhân tăng mạnh?

   Sự thay đổi nhiệt độ nhanh chóng tạo ra môi trường khiến cơ thể khó thích nghi. Ở người trẻ, ảnh hưởng có thể chỉ là mệt mỏi thoáng qua. Nhưng ở người có bệnh nền, hệ tuần hoàn và hô hấp phải hoạt động vượt ngưỡng, dễ dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng.

Dao động nhiệt độ và tác động lên hệ tim mạch

   Mỗi khi trời chuyển lạnh đột ngột, mạch máu co lại để giữ nhiệt cho cơ thể. Ở người cao tuổi hoặc người có xơ vữa động mạch, hiện tượng này có thể làm:

• Huyết áp tăng vọt,
• Mảng xơ vữa bong ra,
• Hình thành cục máu đông,
• Tắc nghẽn mạch máu não gây đột quỵ.

   Đây là nguyên nhân lý giải vì sao nhiều ca đột quỵ xuất hiện vào buổi sáng hoặc ban đêm - thời điểm nhiệt độ xuống thấp nhất.

Độ ẩm cao – “kẻ tiếp tay” cho bệnh hô hấp

   Không khí ẩm là môi trường lý tưởng cho virus và vi khuẩn phát triển. Độ ẩm cao khiến lớp nhầy bảo vệ đường thở trở nên đặc quánh, giảm khả năng lọc bụi và vi sinh vật. Với những người mắc COPD hoặc viêm phế quản mãn tính, mỗi lần thời tiết ẩm lên lại dễ xuất hiện đợt cấp với mức độ nặng hơn bình thường.

   Ngoài ra, chất lượng không khí trong nhà cũng bị ảnh hưởng bởi nấm mốc - tác nhân khiến bệnh hô hấp kéo dài hoặc dễ tái phát.

Độ ẩm cao khiến virus và vi khuẩn phát triển.

Sự chủ quan: Nguyên nhân âm thầm khiến bệnh nặng lên

   Nhiều bác sĩ nhận định: một trong những yếu tố khiến bệnh nhân nhập viện ngày càng nhiều chính là sự chủ quan. Người dân thường:

• Tắm muộn hoặc tắm lâu trong ngày lạnh,
• Tập thể dục quá sớm ngoài trời,
• Không đeo khẩu trang dù thời tiết ẩm lạnh,

   Những thói quen nhỏ nhưng tạo áp lực lớn lên cơ thể, đặc biệt là hệ tim mạch và hô hấp.

   Có thể thấy, sự kết hợp giữa nhiệt độ thất thường, độ ẩm quá cao hoặc quá thấp ( trời hanh khô) và thói quen sinh hoạt chưa phù hợp chính là “tam giác nguy cơ” khiến số ca bệnh giao mùa tăng mạnh. Hiểu đúng cơ chế này là bước đầu tiên để phòng tránh hiệu quả.

Làm gì để bảo vệ sức khỏe trong giai đoạn giao mùa?

   Để giảm thiểu rủi ro cho bản thân và người thân, đặc biệt là người cao tuổi, các chuyên gia khuyến cáo nên tập trung vào bốn nhóm giải pháp sau:

Bảo vệ cơ thể trước dao động nhiệt độ

• Giữ ấm cổ, ngực, bàn tay và bàn chân—những vị trí nhạy cảm với lạnh.
• Tránh ra ngoài vào sáng sớm hoặc đêm muộn nếu có bệnh nền.
• Tắm bằng nước ấm, không tắm quá lâu và không tắm sau 22 giờ.

Phòng bệnh hô hấp một cách chủ động

• Đeo khẩu trang khi ra đường, đặc biệt trong ngày ẩm hoặc có sương mù.
• Giữ nhà cửa thông thoáng, tránh nấm mốc.
• Uống đủ nước để giữ ẩm đường thở.
• Người có bệnh phổi mãn tính nên dùng thuốc dự phòng theo chỉ định và luôn mang theo thuốc hít.

Nhận diện và xử trí sớm đột quỵ

   Đột quỵ có thể được phát hiện sớm bằng quy tắc FAST:

• Face: méo mặt
• Arm: yếu liệt tay chân
• Speech: nói khó
• Time: gọi cấp cứu ngay lập tức

   Thời gian vàng chỉ kéo dài 3 – 4,5 giờ, mỗi phút trôi qua đều làm tăng nguy cơ tàn phế.

   Giao mùa không phải lúc nào cũng dữ dội, nhưng chính sự thất thường của kiểu thời tiết ẩm ương lại là lý do khiến nhiều người chủ quan. Sự gia tăng rõ rệt của đột quỵ và bệnh hô hấp trong những tuần gần đây là lời nhắc nhở chúng ta cần lắng nghe cơ thể nhiều hơn, điều chỉnh sinh hoạt đúng cách và bảo vệ những người dễ tổn thương.